Safranbolu,geleneksel Türk toplumyaşamının özelliklerini kent ölçeğinde yaşatan, tarihi ve kültürel eserlerini tüm insanlara sunan bir örnek kenttir.Sahip olduğu zengin kültürel miras ve bu mirasın korumadaki başarısı Safranbolu’ yu bir dünya kenti ününe kavuşturmuş ve UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi ne alınmasını sağlamıştır.
Daha Çok Eski Türk Evleri ile tanınan Safranbolu, tarihi boyutuyla, doğal güzellikleriyle ve kent ölçeğinde korumacılıkta örnek oluşturmasıyla gün geçtikçe daha çok ilgi görmektedir. 1200 ‘ ü koruma altında olan sayısız kültürel eseri bulunan Safranbolu, bugün kent ölçeğinde en iyi korunan yer olarak anılmaktadır. Evler şehrin iki bölümünde toplanmıştır. Bunlardan ilki kışlık evlerin bulunduğu Çarşı kesimi, diğeri yazlık evlerin bulunduğu Bağlardır. Kentin turistlik ve tarihi eserlerinin yoğunlaştığı bölge Çarşı kesimidir. Bu bölgeden Hıdırlık tepesi izlenebilir. Üzerinde iki anıt mezar bulunan Hıdırlık tepesi, eski dönemlerde açık hava namazgahı olarak kullanılmıştır. Bu tepeden kenti kuşbaşı görmek mümkündür.
Kentte 25’in üzerinde tarihi önemi bulunan cami bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri Köprülü Mehmet Paşa ile Sultan 3. Selim’in Sadrazamı İzzet Mehmet Paşanın yaptıkları, kendi adları ile anılan camilerdir. Hizmete açılan Cinci Hanı ile halen kullanılmakta olan Cinci Hamamı, Sultan Deli İbrahim’in danışmanlığına kadar yükselen Safranbolu Cinci Hoca tarafından yaptırılmış olup, kentin görülmeye değer eserlerindendir. Safranbolu da üretim ve ticaret, Lonca sistemi ile yürütülen çeşitli çarşılarda yapılmaktaydı. Bugün halen üretimin sürdüğü Demirciler, Bakırcılar, ve Semerciler Çarşıları kentteki el işçiliğinin devamını sağlamaktadır. Restore edildikten sonra el sanatları satış merkezi haline gelen tarihi Yemeniciler Arastası ve çevresindeki dükkanlarda Safranbolu’ ya özgü hediyelik eşya satılmaktadır. Bizans döneminde Safranbolu, Doybra ( Dodibra ) olarak bilinmektedir. Selçuklular Döneminde ve Osanlı Döneminin ilk zamanlarında kent Borglu ( Kaleli şehir ) ve Borlu olarak anılmıştır. Borlu adı yöreye yerleşen Taraklı aşiretinden dolayı Taraklıborlu olarak değişmiştir. Safranbolu için Osmanlı döneminde kullanıla gelen diğer adlar; 18. Yy ortalarında ” Zafiran –ı Borlu” 19. Yy ikinci yarısında kısa bir süre için ” Zağfiran-ı Benderli ”19.yy ın son çeyreğinden itibaren ” Zağfiranbolu” , son olarak da ” Zafranbolu ” ve ” SAFRANBOLU ” ya dönüşmüştür.
Dodybra ( Dodibra )
Zolifre
Borglu
Borlu
Tarıklıborlu
Zağfiran-ı Borlu
Zağfiran-ı Bederli
Zağfiranbolu
Zafranbolu
SAFRANBOLU
Peki, Safranbolu da yaşam nasıldır? Ne yenir? Ne alınır? Nerelerde konaklanır? Tarihi yapıları nereleridir?
( DEVAM EDECEK )
Yazarın notu :
Safranbolu, evleri, sokakları, camileri, türbeleri, mezarlıkları, anıtlarıyla tam bir ” MÜZE KENT “ görünümündedir. Homeros’un ılyada adlı eserinde Paploganya ismiyle anılan kent, çok özsel konumu nedeniyle Paleolotik çağdan bu yana insan yerleşimine açık olmuştur. Kuzey Anadolu’nun batı kesiminde , “ KARABÜK “ iline bağlı Safranbolu ilçesinde sırasıyla Persler, Helenler,Romalılar, Bizanslılar, Danişmendoğulları, Çobanoğulları, Selçuklular, Candaroğulları Beyliği ve Osmanlılar egemen olmuşlardır. 14. Yüzyılın başlarından bu yana Türklerin hakimiyetinde olan Safranbolu , özellikle 18. Yüzyılda Asya ve Avrupa arasındaki ticaretin önemli bir merkezi olmuştur.
Sahip olduğu zengin insanlık mirasının yanı sıra, bu mirası çevresel dokusu içinde büyük bir başarıyla korumaktaki durumundan dolayı 1984 yılında UNESCO ‘ nun Dünya Mirası Listesi’ne girmiştir.
Safranbolu adını, o bölgede yetişmekte olan “ SAFRAN “ Bitkisini alır.
“ YAŞAYAN DEĞERLERİMİZİ” unutmamız ve toplumumuzu bilinçlendirmek amacı ile yapmış olduğum gezilerde, röportajlarda , araştırmalar ve değerlendirmeler de her zaman yanımda olan en büyük destekçim, canım kızım Çağla FURUNCU’ ya vermiş olduğu emekten dolayı çok teşekkür ederim.
“ YAŞAYAN DEĞERLERİMİZİ” UNUTMAYALIM.
Ayşegül hanım Safranbolu hakkında yazdığın yazıdan dolayı teşekkür ederim kısa ve bukadar güzel anlaşılamazdı Safranbolu çok gezmek ve görmek isterim.sevgiler değerli yazarımıza.
(Y)