İNGİLİZ İSTİHBARATI 1919'DA MUSTAFA KEMAL'İ NASIL GÖRÜYOR

Ulaşılan belgeler, Ekim - Aralık 1919 un üç aylık döneminde, İngiliz yetkililerin Londra'ya geçmiş olduğu Mustafa Kemal Paşa ve Anadolu'da yeni örgütlemeye başlamış olduğu hareketle ilgili olarak raporları ve hakkındaki ilk yorumları kapsıyor.

İngiliz istihbaratının bu yaptıkları ilk değerlendirmelerde, Mustafa Kemal ve Anadolu'da başlatmış olduğu bu hareketin, " devrimci ve tehlikeli bir niteliğe sahip " olduğunu, harekete karşı zıtlarının desteklenmesini ve rakibi olan hareketlerin bir arada toplanılmasının sağlanması yorumunda bulunuluyor.

 100 yıl önce hazırlanmış olan bu raporlar, İngilizlerin Mustafa Kemal ile ilgili bilgi toplama faaliyetlerine girmesinin, Mayıs 1919'da Samsun'a geçmesiyle ve Anadolu'da kongrelerle mücadele örgütlenmesi başlamasıyla artmış olduğu görünüyor. 

Bu belgeler oluşturulurken, henüz Soyadı Kanunu'nu yoktu, bu nedenle Atatürk'ten söz edilirken Mustafa Kemal veya Mustafa Kemal Paşa olarak kendisinden söz ediliyor.

Söz konusu raporlarda, İngilizlerin iki şekilde bilgi topladığı görülüyor. İlki, milli mücadelenin içinde olduğu bilinenlerin dinlenmesi, ikincisini ise ajanların alanda çeşitli kişilerle gerçekleştirmiş oldukları irtibat ve görüşmeleri içeriyor.

 Tarih Vakfı Başkanı ve İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Profesör Doktor Mehmet Öznur Alkan, İngiliz makamlarına gönderilmiş ilk raporlarda Atatürk'ün adının bile doğru yazılamadığını söylüyor ve bu durumu, " Yerinden gelen istihbarat raporları Kemalist hareketi, milliyetçi hareketi, direniş hareketini az çok doğru teşhis edebilen bilgilere sahip. Öte yandan bunların Londra'da nasıl karşılık bulduğuna baktığımızda, bunun ciddi bir hareket olarak görünmediğini anlıyoruz" diyor.

Alkan; Anadolu'da ortaya çıkmış olan hareketin '’ Millici Hareket ‘' olarak ifade edildiğini belirtiyor. İngiliz belgelerinde ise bu hareket '’ milliyetçi hareket ‘' ( nationalist movement ) olarak yer bulmuş olduğu görülüyor.

*Haber – Araştırma; İrem Köker,

*Grafik Tasarım; Mesut Ersöz,

*Kurgu – Kamera; Osman Kaytazoğlu,

 

 

Kaynak; BBC News Türkçe Youtube Kanalı