Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) Uluslararası Örgüt Künyesi, Örgütün Amacı: KEİ, üyesi ülkelerin potansiyellerinden, coğrafi yakınlıklarından, ekonomilerinin birbirlerini tamamlayıcı özelliklerinden yararlanarak aralarındaki ikili ve çok taraflı ekonomik, teknolojik ve sosyal ilişkilerini çeşitlendirmeleri ve daha da geliştirmeleri, böylelikle Karadeniz havzasının bir barış, istikrar ve refah bölgesi olmasını amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için seçilen araç ise ekonomik işbirliğidir. 20.Yıldönümü Zirvesi: 26 Haziran 2012, İstanbul Kuruluş Tarihi: 25 Haziran 1992 Merkezi: İstanbul Genel Sekreteri: Michael Christides Üye Ülkeler: Kurucu Üyeler: Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Bulgaristan, Romanya Diğer Üyeler: Arnavutluk, Sırbistan, Yunanistan Türkiye’nin Üyelik Durumu: 1992 yılından itibaren kurucu ülke sıfatıyla teşkilata üyedir. KEİ Dönem Başkanlığı, 1 Ocak-30 Haziran 2017 tarihi arasında ülkemiz tarafından deruhte edilecektir. Örgütün Tarihi Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün (KEİ) kuruluş düşüncesinin temelinde 1980’lerde eski Sovyetler Birliği’nin gıda ve tüketim mallarına ve ülkemizin de enerjiye olan ihtiyacının karşılanması çerçevesinde bir işbirliği kurulması fikri yer almaktadır. Bu fikir, Romanya ve Bulgaristan’ın da katılması ile bölgesel bir işbirliği zemininde olgunlaşmaya başlamıştır. Başlangıçta, amaç olarak bir serbest ticaret bölgesi oluşturma fikri ön plana çıksa da, daha sonra hedefin ekonomik işbirliği çerçevesinde değerlendirilmesi kararlaştırılmıştır. İşbirliğine ilişkin ilk somut toplantı Türkiye’nin evsahipliğinde 19 Aralık 1990’da Ankara’da yapılmıştır. Toplantıda, Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ermenistan temsilcilerinin de dâhil olduğu eski Sovyetler Birliği heyeti ile Romanya ve Bulgaristan temsilcileri yer almışlardır. Toplantı sonucunda işbirliğinin temel prensipleri üzerinde uzlaşıya varılmış olup, "Karadeniz Ekonomik İşbirliği"nin kurulması hususunda anlaşma sağlandığı resmen açıklanmıştır. Daha sonra 12-13 Mart 1991 tarihlerinde Bükreş'te, 23-24 Nisan 1991 tarihlerinde Sofya'da uzman düzeyinde toplantılar gerçekleştirilmiş, KEİ'nin amaçları ve prensipleri üzerinde görüş birliğine varılmıştır. 3 Şubat 1992 tarihinde Türkiye’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen toplantıda, Türkiye, Rusya Federasyonu, Romanya, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Ukrayna ve Bulgaristan KEİ ile ilgili temel belgeyi parafe etmişlerdir. Anılan belge, 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul'da düzenlenen ve yukarıda geçen dokuz üye ülkenin yanı sıra, Yunanistan ile Arnavutluk'un da kurucu üye olarak katıldığı Zirve toplantısında on bir ülkenin devlet veya hükümet başkanları tarafından imzalanarak, “İstanbul Zirvesi Bildirisi” adı altında resmen işlerlik kazanmıştır. Yalta’da 5 Haziran 1998 tarihinde Devlet veya Hükümet Başkanları tarafından imzalanan KEİ Şartı'nın 1 Mayıs 1999 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesiyle KEİ bölgesel bir ekonomik işbirliği örgütüne dönüşmüştür. 2004 yılında Sırbistan’ın da katılmasından bu yana örgütün 12 üyesi bulunmaktadır. Türkiye’nin Örgüt’le İlişkileri Dış politikamızın öncelikli sahalarından olan Kafkasya ve Balkanlar arasında bir köprü niteliği taşıyan Karadeniz Bölgesi tarihten günümüze kadar çevre ülkeler için devamlı olarak yüksek önemi haiz olmuştur. Parçası olduğumuz Karadeniz Bölgesi’ne duyulan uluslararası ilgi günümüzde de sürekli artmaktadır. Ülkemiz, bölgede işbirliği olanaklarının değerlendirildiği bölgenin en kapsayıcı ve tam teşekküllü ekonomik kuruluşu olan KEİ’nin kuruluşunda aktif rol almış olup, o zamandan beri faaliyetlerine aktif katılım sağlamakta ve Sekretarya’sına ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, uluslararası toplumun Karadeniz’e artan ilgisinden istifadeyle, KEİ çerçevesinde somut işbirliği projelerinin hayata geçirilmesi için çalışmakta ve Örgüt’ün etkinliğinin daha da arttırılması için yoğun çaba sarfetmektedir. Bölgede ekonomik işbirliğini tesis etme amacı güden KEİ'nin temel özelliklerinden birisi, işbirliğine ve dış dünyaya açık yapısıdır. Avusturya, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Mısır, Fransa, Almanya, Belarus, İsrail, İtalya, Polonya, Slovakya, Tunus, ABD, AB Komisyonu, Karadeniz Komisyonu, Uluslararası Karadeniz Kulübü ve Enerji Şartı Sekretaryası, KEİ toplantılarına gözlemci olarak katılmaktadırlar. Macaristan, İngiltere, İran, Karadağ, Ürdün, Japonya, Kore ve Slovenya ise Sektörel Diyalog Ortağı Statüsünde toplantılara iştirak etmektedirler. Örgütte, Genel Sekreter Birinci Yardımcılığı görevi daimi olarak Türkiye’ye tahsis edilmiş olup, Haziran 2015’den bu yana bu görevi Emekli Büyükelçi Tahsin Burcuoğlu deruhte etmektedir. Öte yandan Örgüt’te İdari Yönetici pozisyonunda süreli olarak bir temsilcimiz daha görev yapmaktadır. KEİ’nin tek karar organı, yılda iki defa toplanan ve oydaşma ile karar alan Dışişleri Bakanları Konseyidir. Üye ülkelerin Dışişleri Bakanlarını temsil eden ve onlar adına hareket eden Yüksek Düzeyli Memurlar Komitesinin ise temel görevi, Konseyin aldığı karar ve tavsiyelerin uygulanmasını sağlamak ve Konseye tavsiyelerde bulunmaktır. KEİ bünyesinde, ticaret ve ekonomi, ulaştırma, enerji, haberleşme, bilim ve teknoloji başta olmak üzere çeşitli konularla ilgili 18 adet çalışma grubu yardımcı organlar olarak faaliyet göstermektedir. Dışişleri Bakanları Konseyi’nin kararı ile kurulan ve KEİ çerçevesinde gelişen işbirliğinin temelini oluşturan Çalışma Grupları, Konseye faaliyetleri hakkında raporlar sunmakta ve tavsiyelerde bulunabilmektedirler. Bir projenin, anlaşmanın veya herhangi bir işbirliği girişiminin ilk etapta tartışıldığı organ olan Çalışma Grupları uzmanlar düzeyinde toplanmaktadır. Çalışma grubu faaliyetlerine etkinlik ve ivme kazandırılmasını teminen belirli alanlarda her üye ülke iki yıllık dönemler halinde “koordinatör ülke” görevini üstlenmektedir. Koordinatör ülke bir eylem planı hazırlayarak sözkonusu alandaki işbirliğinin önceliklerini belirlemek ve koordinatörlüğü boyunca en az iki toplantı düzenlemekle yükümlüdür. Ülkemiz halen Ticaret ve Ekonomik Kalkınma, Gümrük İşleri, Bankacılık ve Finans ile KOBİ Çalışma Gruplarının koordinatörlüklerini yürütmekte olup, 1 Ocak 2017’den itibaren iki yıl süreyle Tarım ve Agro-Endüstri Çalışma Grubu koordinatörlüğünü devralacaktır. KEİ’nin, Karadeniz Ekonomik İş Birliği Parlamenter Asamblesi (KEİPA), İş Konseyi, Ticaret ve Kalkınma Bankası ve Karadeniz Etütleri Uluslararası Merkezi olmak üzere dört bağlı kuruluşu bulunmaktadır. Sözkonusu kuruluşların yönetimlerinde ülkemizin temsilcileri bulunmaktadır. KEİ Dönem Başkanlığı, 1 Ocak 2017 tarihi itibariyle altı ay süreyle ülkemize geçecektir. Dönem Başkanlığımız süresince kuruluşunda öncü rol oynadığımız ve Sekretaryasına ev sahipliği yaptığımız KEİ’de reform sürecine gidilmesi ve örgütün daha etkin, verimli ve sonuç odaklı çalışması yönünde çaba sarfedilecektir. KEİ Dönem Başkanlığımız aynı zamanda Örgütün 25. Kuruluş Yıldönümüne rastlamaktadır. Bu bağlamda, KEİ 25. Kuruluş Yıldönümü Devlet/Hükümet Başkanları Zirvesi’nin, ülkemizin ev sahipliğinde Haziran 2017’de İstanbul’da düzenlenmesi öngörülmektedir.
Kaynak : Dışişleri Bakanlığı